Quan niệm về nghề báo nhìn từ lý thuyết vai trò (Role theory)

Triệu Thanh Lê1, , Nguyễn Thị Minh Nguyệt1
1 Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Nghiên cứu giới thiệu về lý thuyết vai trò (role theory) và các quan niệm nghề báo phổ biến trên thế giới hiện nay dựa trên lý thuyết về vai trò. Từ góc tiếp cận này, nghiên cứu khảo sát 280 nhà báo thuộc các cơ quan báo chí của Việt Nam để hiểu được quan niệm về vai trò của các nhà báo dựa trên khung quan niệm vai trò nghề nghiệp phổ biến này. Kết quả nghiên cứu cho thấy quan niệm nghề nghiệp của nhà báo ở Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với các quan niệm về vai trò chung của nghề báo trên thế giới trong các nhóm vai trò: diễn giải – định hướng, giám sát, tuyên truyền, cầu nối với người dân, thông tin giải trí, thông tin dịch vụ. Từ cách tiếp cận xã hội học truyền thông, nội dung nghiên cứu mang tính tham khảo để các nhà nghiên cứu xác định sự tương đồng của các quan niệm về nghề báo trong nước và thế giới.  

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Datareportal. (2023). Digital in Vietnam.
Hanitzsch, T. (2017). Professional identity and roles of journalists. In Oxford Research Encyclopedia of Communication.
Hanitzsch, T., Hanusch, F., Mellado, C., Anikina, M., Berganza, R., Cangoz, I., ... & Kee Wang Yuen, E. (2011). Mapping journalism cultures across nations: A comparative study of 18 countries. Journalism Studies, 12(3), 273-293.
Hanitzsch, T., & Vos, T. P. (2017). Journalistic roles and the struggle over institutional identity: The discursive constitution of journalism. Communication Theory, 27(2), 115-135.
Holton, A. E., Lewis, S. C., & Coddington, M. (2016). Interacting with audiences: Journalistic role conceptions, reciprocity, and perceptions about participation. Journalism Studies, 17(7), 849-859.
Mellado, C., Hellmueller, L., & Donsbach, W. (2017). Journalistic role performance: Concepts, contexts and methods. New York: Routledge.
Mellado, C., Hellmueller, L., Márquez-Ramírez, M., Humanes, M. L., Sparks, C., Stepinska, A., & Wang, H. (2017). The hybridization of journalistic cultures: A comparative study of journalistic role performance. Journal of Communication, 67(6), 944-967.
Mellado, C., Humanes, M. L., & Márquez-Ramírez, M. (2018). The influence of journalistic role performance on objective reporting: A comparative study of Chilean, Mexican, and Spanish news. International Communication Gazette, 80(3), 250-272.
Mellado, C., & van Dalen, A. (2014). Between rhetoric and practice: Explaining the gap between role conception and performance in journalism. Journalism Studies, 15(6), 859-878.
Phuong, N. P. T. T. Revolutionary journalism in contemporary Vietnam. In J. D. London’s (eds). Routledge Handbook of Contemporary Vietnam (pp. 532-545). New York, NY: Routledge.
People’s Newspaper. (2020). Press development planning until 2025 approved. Retrieved October 22, 2019, from: https://en.nhandan.com.vn/politics/domestic/item/7317502-press-development-planning-until-2025-approved.html.
Ranji, B. (2020). Journalistic illusio in a restrictive context: Role conceptions and perceptions of role enactment among Iranian journalists. Journalism, 23(2), 517-532.
Raemy, P., Beck, D., & Hellmueller, L. (2019). Swiss journalists’ role performance: The relationship between conceptualized, narrated, and practiced roles. Journalism Studies, 20(6), 765-782.
Relly, J. E., Zanger, M., & Fahmy, S. (2015). Professional role perceptions among Iraqi Kurdish journalists from a ‘state within a state’. Journalism, 16(8), 1085-1106.
Siebert, F. T., Peterson, T. B., & Schramm, W. (1956). Four theories of the press: The authoritarian, libertarian, social responsibility, and Soviet Communist concepts of what the press should be and do. Urbana, IL: University of Illinois Press.
Tandoc Jr, E. C., Cabañes, J. V. A., & Cayabyab, Y. M. (2019). Bridging the gap: Journalists’ role orientation and role performance on Twitter. Journalism studies, 20(6), 857-871.
van Dalen, A., De Vreese, C. H., & Albæk, E. (2012). Different roles, different content? A four-country comparison of the role conceptions and reporting style of political journalists. Journalism, 13(7), 903-922.
Vu, H. T., Trieu, L. T., & Nguyen, H. T. (2020). Routinizing Facebook: How journalists’ role conceptions influence their social media use for professional purposes in a socialist-communist country. Digital Journalism, 8(7), 885-903.
Waisbord, S. (2013). Reinventing professionalism: News and journalism in global perspective. Massachusetts: Polity Press.
Weiss, A. S. (2015). The digital and social media journalist: A comparative analysis of journalists in Argentina, Brazil, Colombia, Mexico, and Peru. International Communication Gazette, 77(1), 74–101. https://doi.org/10.1177/1748048514556985.