Vai trò của Mỹ trong vấn đề chính quyền Ngô Đình Diệm không thi hành nghiêm chỉnh các điều khoản của hiệp định Giơnevơ 1954-1956
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Thời điểm cuộc Chiến tranh Đông Dương còn đang diễn ra, Mỹ đã nhận thức được Việt Nam có vị trí chiến lược quan trọng trong cuộc đối đầu với phe xã hội chủ nghĩa. Chiến tranh vừa kết thúc, chính phủ Mỹ nhận thấy cần có một chính quyền mới thay Pháp, có khả năng giúp duy trì được sự ảnh hưởng của Mỹ ở Nam Việt Nam. Với sự giúp sức của Mỹ, chính quyền Ngô Đình Diệm đã ra đời, có mối liên hệ về lợi ích với Mỹ. Năm 1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được ký kết. Nhiều điều khoản của Hiệp định đã ảnh hưởng nhiều đến quyền lợi của cả Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hoà. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích vai trò của Mỹ trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế và xã hội trong vấn đề chính quyền Ngô Đình Diệm không thi hành nghiêm chỉnh các điều khoản của Hiệp định Giơnevơ 1954-1956. Bài viết góp phần cung cấp những luận cứ khoa học về thời kỳ lịch sử những năm đầu sau Hiệp định Giơnevơ, giúp làm rõ thêm về nguyên nhân dẫn đến cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975).
Từ khóa
Chính quyền Ngô Đình Diệm, Hiệp định Giơnevơ, miền Nam Việt Nam, Mỹ.
Chi tiết bài viết

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Tài liệu tham khảo
Đặng, P. (2004). Kinh tế miền Nam thời kỳ 1955-1975. Hà Nội: NXB Khoa học xã hội.
John, G. K. (1981). The United States, Vietnam, and national interest. Monterey, California: Naval Postgraduate School.
Lê, H. L. (2012). Phong trào Đồng khởi của quân và dân miền Nam. Hà Nội: NXB Lao Động.
Lê, M. N. (2015). Cuộc đấu tranh thi hành Hiệp định Giơnevơ về Việt Nam. In trong Hoàng Phong Hà (Tổng biên tập). Hiệp định Giơnevơ: 50 năm nhìn lại (83 - 94). Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia Sự thật.
Mary, N. D. (1961). United States policy toward Vietnam 1954 - 1956. Kingston, Rhode Island: University of Rhode Island. Truy cập từ https://digitalcommons.uri.edu/theses/1801.
Miller, E (2013). Misalliance: Ngo Dinh Diem, the United States, and the Fate of South Vietnam. Cambridge, Massachusetts, and London, England: Harvard University press. Truy cập từ https://ia801907.us.archive.org/25/items/misalliancengodinhdiemmilleredward5082/Misalliance_%20Ngo%20Dinh%20Diem%2C%20Miller%2C%20Edward_5082.pdf.
Nguyễn, K. V. (2008). Miền Nam Việt Nam từ sau Điện Biên Phủ. Hà Nội: NXB Tri thức.
Nguyễn, T. V. N. (2015). Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Việt Nam: Sự lựa chọn lịch sử. Hà Nội: NXB Khoa học Xã hội.
Nguyễn, V. M. (1996). Lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954-1975, Tập II. Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia.
Nhiều tác giả. (2019). 300 ngày đấu tranh, thi hành Hiệp định Giơnevơ (22/7/1954-17/5/1955). Hà Nội: NXB Quân đội nhân dân.
Phan, V. C. (2019). Những ý định thay Ngô Đình Diệm của giới chức Mỹ từ Đặc sứ Lawton Collins đến Đại sứ Henry Cabot Lodge (1955-1963). Tạp chí phát triển Khoa học và Công nghệ - Khoa học Xã hội và Nhân văn, Số 3, 99-108.
Quỳnh, C. (1985). Đồng Khởi Ở Bến Tre. Thành phố Hồ Chí Minh: NXB Thành phố Hồ Chí Minh.
Rourke, J. D. (1988). Eisenhower, Vietnam, and the Geneva Conference of 1954. Norfolk, Virginia: Old Dominion University. Truy cập từ https://digitalcommons.odu.edu/history_etds/229.
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1954). Hồ sơ số 14600. Hồ sơ về Hội nghị Genève năm 1954 Tập 6: Hồ sơ về Hội nghị Geneve năm 1954 Tập 3: Hiệp định được kí kết ngày 20.7.1954. Phông Phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hoà (1954-1975).
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1954). Hồ sơ số 14603. Hồ sơ về Hội nghị Genève năm 1954 Tập 6: Tuyên bố, treo cờ rủ ở các công sở sau ngày ký hiệp định, đón tiếp ông Trần Văn Đỗ. Phông Phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hoà (1954-1975).
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1955). Hồ sơ số 32660. Hồ sơ về hoạt động của Thủ tướng Ngô Đình Diệm năm 1954-1955. Phông phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hoà (1954-1975).
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1955). Hồ sơ số 90. Bản tin tức về hội nghị Genève và vấn đề thực thi hiệp định Genève năm 1955. Phông Bộ Công chánh và Giao thông (1948-1966).
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1955). Hồ sơ số 2999. Các bài diễn văn, hiệu triệu và tuyên bố của Thủ tướng chính phủ 1949-1955. Phông Phủ Thủ tướng Việt Nam Cộng hoà (1954-1975).
Tài liệu Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2. (1956). Hồ sơ số 18961. Tập Bản tin, Báo cắt của VTX v/v di cư, định cư năm 1954-1960 Tập 1: Cuộc di cư và định cư của đồng bào Bắc Việt năm 1956. Phông Phủ Tổng thống Đệ nhất Cộng hoà (1954-1963).
Trần, B. Đ. (2011). Lịch sử Nam Bộ kháng chiến, tập II (1954-1975). Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia.
Trần, N.T. (2020). Ngoại giao của chính quyền Sài Gòn (1955-1963). Thành phố Hồ Chí Minh: NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.
Các bài báo được đọc nhiều nhất của cùng tác giả
- Lê Đình Trọng, Nguyễn Ngọc Anh Thư, Bùi Phước Vinh, Tô Duy Thon, Nguyễn Văn Têl, Phạm Minh Thiện, Hoạt động tập kết chuyển quân tại Cao Lãnh năm 1954 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 12 Số 9 (2023): Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Dương Thị Hồng Mai, Lê Đình Trọng, “Quốc sách” Ấp chiến lược của Việt Nam Cộng hòa trên địa bàn tỉnh An Giang , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Lê Đình Trọng, Bối cảnh lịch sử ra đời Luật “Người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 9 (2025): Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Xuân Hoàng, Lê Đình Trọng, Nghề trồng cây ăn trái ở Định Tường dưới thời Việt Nam Cộng hòa (1955-1975) , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Hoàng Nhựt, Lê Đình Trọng, Phong trào đấu tranh chống phá ấp chiến lược trên địa bàn huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long (1962-1963) , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Vũ Thu Hà, Lê Đình Trọng, Phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân Cần Thơ giai đoạn 1961-1965 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Cẩm Duyên, Lê Đình Trọng, “Nổi dậy” trong Mậu Thân 1968 ở Vĩnh Long , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)