Phát triển tư duy phản biện cho học sinh thông qua dạy học chủ đề “Đại số tổ hợp – Toán 10”
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, phát triển tư duy phản biện là yêu cầu thiết yếu nhằm phát triển năng lực và phẩm chất học sinh một cách toàn diện. Tuy nhiên, thực tế dạy học toán ở trung học phổ thông còn hạn chế trong việc rèn luyện tư duy phản biện, học sinh vẫn tiếp cận kiến thức một chiều, ít phân tích, đánh giá hoặc đặt vấn đề. Trước tình hình đó, nghiên cứu đề xuất một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển tư duy phản biện thông qua dạy học chủ đề Đại số tổ hợp – Toán 10, một nội dung có khả năng kích thích và phát triển tư duy logic, phân tích và giải quyết vấn đề. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp: phân tích lý luận, nghiên cứu thực tiễn. Trên cơ sở đó, ba biện pháp được xây dựng như: Rèn luyện học sinh kỹ năng đặt câu hỏi có chủ đích; Tổ chức cho học sinh tham gia thảo luận, đối thoại, tranh luận; Rèn luyện tư duy phản biện cho học sinh thông qua một số bài toán tổ hợp có nội dung thực tiễn gắn với tranh luận vấn đề xã hội. Tư duy phản biện giúp phát triển các năng lực toán học bằng cách hỗ trợ học sinh phân tích, đánh giá và lập luận logic trong tư duy và giải quyết vấn đề, xây dựng mô hình toán học chính xác, giao tiếp hiệu quả, và sử dụng công cụ học toán một cách tối ưu và hợp lý.
Từ khóa
Đại số tổ hợp, Đặt câu hỏi, Tư duy phản biện.
Chi tiết bài viết

Bài báo này được cấp phép theo Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Tài liệu tham khảo
Chu, C. T. (2016). Phát triển tư duy thông qua dạy học môn Toán ở trường phổ thông. Hà Nội: NXB Đại học Sư phạm.
Đào, T., Nguyễn, P. T. (2014). Các phương thức tạo cơ hội cho học sinh phát triển tư duy phê phán trong dạy học toán ở trường phổ thông. Tạp chí Khoa học giáo dục, 103, 10-14.
Đỗ, Đ. T., Phạm, X. C., Nguyễn, S. H., Nguyễn, T. P. L., Phạm, S. N., Phạm, M. P., & Phạm, H. Q. (2022). Toán 10 (tập 2) – Cánh diều. Hà Nội: NXB Đại học Sư phạm.
Hà, H. K., Cung, T. A., Trần, V. T., Đặng, H. T., Hạ, V. A., Trần, M. C., Phan, T. H. D., Nguyễn, Đ. Đ., Phạm, H. H., Đặng, Đ. H., Phan, T. H., Nguyễn, T. K. S., Dương, A. T., & Nguyễn, C. G. V. (2022). Toán 10 (tập 2) – Kết nối tri thức với cuộc sống. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Lê, T. T., Nguyễn, H. C. (2015). Đặc điểm tư duy phê phán của các nhóm đối tượng học sinh trung học phổ thông trong học toán. Tạp chí Khoa học Giáo dục, 117, 9-11.
Mckey, Z. (2018). Tư duy phản biện. Hà Nội: NXB Thế giới.
Nguyễn, T. N. T. (2022). Dạy học chủ đề tổ hợp – xác suất theo hướng phát triển tư duy phê phán cho HS lớp 11. Trường Đại học Đồng Tháp, Việt Nam.
Phạm, V. H., Nguyễn, G. C., & Trần, T. T. (1981). Giáo dục môn toán. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Phan, T. L. (2008). Rèn luyện tư duy phê phán của học sinh trung học phổ thông qua dạy học chủ đề phương trình và bất phương trình. Viện khoa học Giáo dục Việt Nam. Việt Nam.
Trần, N. D., Trần, Đ. H., Nguyễn, T. A., Vũ, N. T. H., Ngô H. L., Phạm H. Q., & Phạm T. T. T. (2022). Toán 10 (Tập 2) - Chân trời sáng tạo. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Trần, T. T. Q. (2020). Phát triển tư duy phản biện qua dạy học các bài toán mở ở lớp 10. Trường Đại học Đồng Tháp, Việt Nam.
Các bài báo được đọc nhiều nhất của cùng tác giả
- Hồ Tuấn Thoại, PGS-TS Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học cho học sinh trong dạy học các bài toán thực tiễn chủ đề hàm số lượng giác và phương trình lượng giác , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Trần Nguyễn Minh Đăng, Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học cho học sinh lớp 7 trong dạy học chủ đề “Đại lượng tỉ lệ” , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Văn Út, Nguyễn Dương Hoàng, Một số biện pháp bồi dưỡng năng lực huy động kiến thức cho học sinh khá giỏi lớp 12 trong dạy học giải bài tập chương “Nguyên hàm, tích phân và ứng dụng” , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 12 Số 03S (2023): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- PGS.TS Nguyễn Dương Hoàng, Nguyễn Đặng Xuân An, Tổ chức hoạt động thực hành và trải nghiệm trong dạy học môn Toán 8 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Dương Hoàng, Trần Thanh Cần, Dạy học định lý hình học không gian với sự hỗ trợ của phần mềm Geospace , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Số 8 (2014): Phần A - Khoa học Xã hội và Nhân văn
- Phạm Thị Thắm, PGS.TS Nguyễn Dương Hoàng, Rèn luyện tư duy phân tích cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học chủ đề “Phương pháp tọa độ trong không gian” , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Trương Tố Quyên, PGS Nguyễn Dương Hoàng, Bồi dưỡng năng lực khám phá tri thức phương pháp cho học sinh thông qua dạy học giải bài tập chủ đề tính chia hết trong tập hợp các số tự nhiên - Toán 6 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Phước Thuận, PGS Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh lớp 9 thông qua dạy học chương hệ thức lượng trong tam giác vuông , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- PGS Nguyễn Dương Hoàng, TS Trần Lê Nam, Mai Thị Kiều Trinh, Khai thác các yếu tố thực tiễn trong dạy học chủ đề tam giác đồng dạng cho học sinh lớp 8 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 01S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Trần Thị Thanh Thảo, PGS.TS Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học chuyên đề “Ứng dụng Toán học trong một số vấn đề liên quan đến tài chính” , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 14 Số 03S (2025): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)