Phát triển tư duy phản biện cho học sinh thông qua dạy học chủ đề “Đại số tổ hợp – Toán 10”
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, phát triển tư duy phản biện là yêu cầu thiết yếu nhằm phát triển năng lực và phẩm chất học sinh một cách toàn diện. Tuy nhiên, thực tế dạy học toán ở trung học phổ thông còn hạn chế trong việc rèn luyện tư duy phản biện, học sinh vẫn tiếp cận kiến thức một chiều, ít phân tích, đánh giá hoặc đặt vấn đề. Trước tình hình đó, nghiên cứu đề xuất một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển tư duy phản biện thông qua dạy học chủ đề Đại số tổ hợp – Toán 10, một nội dung có khả năng kích thích và phát triển tư duy logic, phân tích và giải quyết vấn đề. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp: phân tích lý luận, nghiên cứu thực tiễn. Trên cơ sở đó, ba biện pháp được xây dựng như: Rèn luyện học sinh kỹ năng đặt câu hỏi có chủ đích; Tổ chức cho học sinh tham gia thảo luận, đối thoại, tranh luận; Rèn luyện tư duy phản biện cho học sinh thông qua một số bài toán tổ hợp có nội dung thực tiễn gắn với tranh luận vấn đề xã hội. Tư duy phản biện giúp phát triển các năng lực toán học bằng cách hỗ trợ học sinh phân tích, đánh giá và lập luận logic trong tư duy và giải quyết vấn đề, xây dựng mô hình toán học chính xác, giao tiếp hiệu quả, và sử dụng công cụ học toán một cách tối ưu và hợp lý.
Từ khóa
Đại số tổ hợp, Đặt câu hỏi, Tư duy phản biện.
Chi tiết bài viết

Bài báo này được cấp phép theo Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Tài liệu tham khảo
Chu, C. T. (2016). Phát triển tư duy thông qua dạy học môn Toán ở trường phổ thông. Hà Nội: NXB Đại học Sư phạm.
Đào, T., Nguyễn, P. T. (2014). Các phương thức tạo cơ hội cho học sinh phát triển tư duy phê phán trong dạy học toán ở trường phổ thông. Tạp chí Khoa học giáo dục, 103, 10-14.
Đỗ, Đ. T., Phạm, X. C., Nguyễn, S. H., Nguyễn, T. P. L., Phạm, S. N., Phạm, M. P., & Phạm, H. Q. (2022). Toán 10 (tập 2) – Cánh diều. Hà Nội: NXB Đại học Sư phạm.
Hà, H. K., Cung, T. A., Trần, V. T., Đặng, H. T., Hạ, V. A., Trần, M. C., Phan, T. H. D., Nguyễn, Đ. Đ., Phạm, H. H., Đặng, Đ. H., Phan, T. H., Nguyễn, T. K. S., Dương, A. T., & Nguyễn, C. G. V. (2022). Toán 10 (tập 2) – Kết nối tri thức với cuộc sống. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Lê, T. T., Nguyễn, H. C. (2015). Đặc điểm tư duy phê phán của các nhóm đối tượng học sinh trung học phổ thông trong học toán. Tạp chí Khoa học Giáo dục, 117, 9-11.
Mckey, Z. (2018). Tư duy phản biện. Hà Nội: NXB Thế giới.
Nguyễn, T. N. T. (2022). Dạy học chủ đề tổ hợp – xác suất theo hướng phát triển tư duy phê phán cho HS lớp 11. Trường Đại học Đồng Tháp, Việt Nam.
Phạm, V. H., Nguyễn, G. C., & Trần, T. T. (1981). Giáo dục môn toán. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Phan, T. L. (2008). Rèn luyện tư duy phê phán của học sinh trung học phổ thông qua dạy học chủ đề phương trình và bất phương trình. Viện khoa học Giáo dục Việt Nam. Việt Nam.
Trần, N. D., Trần, Đ. H., Nguyễn, T. A., Vũ, N. T. H., Ngô H. L., Phạm H. Q., & Phạm T. T. T. (2022). Toán 10 (Tập 2) - Chân trời sáng tạo. Hà Nội: NXB Giáo dục Việt Nam.
Trần, T. T. Q. (2020). Phát triển tư duy phản biện qua dạy học các bài toán mở ở lớp 10. Trường Đại học Đồng Tháp, Việt Nam.
Các bài báo được đọc nhiều nhất của cùng tác giả
- Nguyễn Dương Hoàng, Nguyễn Thị Ngọc Hạnh, Một số biện pháp phát triển năng lực tư duy và lập luận cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học thể tích khối đa diện , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 12 Số 02S (2023): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Dương Hoàng, Dương Thị Thu Thảo, Thiết kế tình huống dạy học chương tam giác theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học cho học sinh lớp 7 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 12 Số 02S (2023): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Trang Thị Như Nguyệt, PGS. TS Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh trong dạy học chủ đề hệ thức lượng trong tam giác và Vectơ – Toán 10 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 01S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Trần Xuân Nam, PGS.TS. Nguyễn Dương Hoàng, Một số biện pháp bồi dưỡng năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh lớp 10 trong dạy học chủ đề “Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng” , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 01S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Lê Thanh Tâm, PGS, TS Nguyễn Dương Hoàng, Vận dụng lý thuyết học tập trải nghiệm trong dạy học khái niệm “Hình lăng trụ đứng tam giác” (Toán 7) , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Phạm Văn Quân, Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển tư duy hàm cho học sinh thông qua dạy học chương “Hàm số lũy thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit - Giải tích 12 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 12 Số 03S (2023): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Đoàn Thị Hồng Hạnh, Phó Giáo sư Nguyễn Dương Hoàng, Phát triển tư duy thuật toán cho học sinh trong dạy học chủ đề dãy số, cấp số cộng và cấp số nhân – Toán 11 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 01S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- Nguyễn Thị Xuân Mai, Nguyễn Dương Hoàng, Một số biện pháp bồi dưỡng năng lực phân tích tìm tòi lời giải bài toán cho học sinh thông qua dạy học giải bài tập chủ đề phương pháp tọa độ trong mặt phẳng - Hình học 10 , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Số 27 (2017): Phần A - Khoa học Xã hội và Nhân văn
- Nguyễn Dương Hoàng, Phan Thị Hoàng Oanh, Phát triển năng lực chứng minh toán học cho học sinh lớp 8 qua dạy học chủ đề tam giác đồng dạng , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 02S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)
- PGS.TS. Nguyễn Dương Hoàng, Cử nhân khoa học Phan Anh Tuấn, Dạy học chủ đề ba đường conic Toán 10 theo định hướng kết nối tốn học với thực tiễn , Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp: Tập 13 Số 01S (2024): Số Đặc biệt chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Tiếng Việt)